Treść strony

Historia Lubicza Górnego

Wieś Lubicz położona jest około 9,5 km na północny wschód od Torunia, nad rzeką Drwęcą, którą od roku 1230 biegła granica między ziemiami polskimi (ziemia dobrzyńska) a ziemią chełmińską.
Wieś ta należy do najstarszych osad w okolicy. Świadczy o tym odkryte przez archeologów cmentarzysko pogańskie z grobami skrzynkowymi.
Przekazana we władanie Zakonowi Krzyżackiemu, przy głównym trakcie komunikacyjnym, między ziemiami Zakonu a Polską, była ważnym punktem handlowo-przemysłowym. 
W średniowieczu znajdował się tu gród warowny książąt mazowieckich, leżący przy ważnym brodzie przez Drwęcę. 
W 1292 r. komtur toruński zbudował we wsi samowolnie młyn, płacąc z niego czynsz księżnej Salomei. Był to pierwszy umocniony punkt krzyżacki na Drwęcy. Wkrótce Krzyżacy zajęli gród przy młynie i powiększyli go. Później wznoszono następne młyny, które leżąc na granicznej rzece (Drwęca stanowiła granice państwa krzyżackiego i polskiego), wielokrotnie stawały się punktem spornym między książętami polskimi a zakonem.
W czasach krzyżackich wieś była własnością Zakonu w komturstwie toruńskim. Na terenie osady istniał gród warowny (castrum), który Zakon miał zburzyć w roku 1420.
Już w średniowieczu, w osadzie położonej na zakolu Drwęcy istniały młyny, folusz, miedziennica, papiernia i cegielnia, a w związku z nadgranicznym położeniem były tu też komora celna i trzy karczmy. Obiekty przemysłowe usytuowano po obu stronach rzeki, co powodowało szereg zatargów. 
Traktat polsko- krzyżacki zawarty w roku 1435 w Brześciu Kujawskim, określił środek rzeki Drwęcy, jako granicę między Królestwem Polskim a ziemiami Zakonu i zakazał też budowy dalszych młynów w Lubiczu. Tak, by rzeka miała wolny przepływ, a brzegi łącznie z mostem stanowiły drogę publiczną, dostępną bez przeszkód. 
W XVIII w. czynny był tu nadal czterokołowy młyn zbożowy, tartak, kuźnica miedzi, folusz oraz największy tutejszy zakład – papiernia. Już w XVII w. zaopatrywała ona w doskonały papier wszystkie drukarskie oficyny toruńskie. W XIX w. lubicka cegielnia dostarczała cegły m.in. na budowę twierdzy toruńskiej i obecnego kościoła garnizonowego św. Katarzyny.
Nazwa miejscowości przez lata zmieniała się w sposób następujący:
Lubesch 1292, Luybz  1330, Lübitz, Lewbitcz, Leibitz, Libicz, Lubetz, Lubitcz, Lewbicz, - po 1410- Leubiczs 1441, Lubicz 1444, Lewbiczs 1447,Lwbetcz 1450, Lewbitsch 1451, Lewbicz i Lwbcz 1454, Lubycz 1457, Leubitz 1478, Laübicz 1592, Leibitsch – pocz. XVIII w. 
Rozdział miejscowości i nazw na Lubicz Dolny i Lubicz Górny nastąpił prawdopodobnie w czasach Królestwa Polskiego, a ostatecznie został umocniony w okresie zaborów. 
Zabór w 1772 r. części Prus Królewskich przez państwo pruskie i wytyczona po Drwęcy granica, podzieliła osadę. Część prawobrzeżna została włączona do zaboru pruskiego, wchodząc w skład utworzonego w roku 1818 powiatu toruńskiego.  Część lewobrzeżna znalazła się w Królestwie Polskim, pod zaborem rosyjskim – w powiecie lipnowskim. Poza krótkim okresem Księstwa Warszawskiego w latach 1807-1815 aż po rok 1919 wieś znajdowała się w dwóch różnych pod względem gospodarczym systemach, co nie pozostało bez wpływu zarówno na rozwój przestrzenny, jak i charakter zabudowy obu jej części. 
Po roku 1919 wieś znalazła się w województwie pomorskim, powiecie toruńskim (część prawobrzeżna) i województwie warszawskim, powiecie lipnowskim (część lewobrzeżna). Dopiero w roku 1938, po przyłączeniu do województwa pomorskiego powiatów wschodnich, obie części wsi połączyły się razem. 
W okresie okupacji hitlerowskiej w Lubiczu działało aktywnie polskie podziemie. Tu wydawano „Naszą Wartę”, jedną z czterech gazetek konspiracyjnych AK ukazujących się na Pomorzu Gdańskim. Lubicz został wyzwolony w ostatnich dniach stycznia 1945 r.
Od 27 czerwca 1950 roku, do reformy administracyjnej w roku 1975, wieś znajdowała się w województwie bydgoskim, powiecie toruńskim, a od 1 lipca 1975 do 31 grudnia 1998, w województwie toruńskim, gminie Lubicz, z Lubiczem Dolnym - jako siedzibą władz administracyjnych gminy. 
W 1978 r.  w Lubiczu zbudowano nowe ujęcie wody na Drwęcy, które zaspokaja w 60 proc. zapotrzebowanie Torunia na wodę pitną.
Od 1 stycznia 1999 r. – w wyniku kolejnej reformy administracyjnej kraju - Lubicz Dolny i Lubicz Górny znalazły się w obrębie województwa kujawsko–pomorskiego, powiatu ziemskiego toruńskiego.

« wstecz