Treść strony

Historia Młyńca Pierwszego

Poprzednie nazwy miejscowości: (1265) Młyn, (1382) Leyn, Leyne, Leyn, Leinau, Lamen, n. niem. Mlynietz.
Wieś Młyniec Pierwszy wymieniana jest w dokumentach od 1265 r., kiedy mistrz krajowy Ludwik von Baldersheim nadał ją Janowi, prepozytowi z Kruszwicy oraz Wincemtemu, kapelanowi w Kruszwicy - w dożywocie za czynsz rekognicyjny (1 funt wosku i 1 denar koloński rocznie na św. Marcina). Po ich śmierci wieś należała do Zakonu.
Od roku 1382 właścicielem osady był Łukasz Russe, mieszczanin toruński. W roku 1421 wieś od Klauka nabyły benedyktynki z Torunia dla szpitala św. Ducha w zamian za Dolne Brzeźno. Do wsi należał bór.
W 1431 r. proboszcz klasztoru J. Tanneberg nadał Mikołajowi, synowi Stefana z Jungherren Műhle 1 łan opustoszały z łąką przy stawie.
W roku 1570 Młyniec Pierwszy stał się własnością klasztoru benedyktynek w Toruniu (14 łanów, zagrodnicy, komornicy, karczma). W 1598 r. Achnacy Plemięcki - starosta kowalewski napadł las z uzbrojonymi ludźmi i wyciął więcej niż potrzeba obszaru na dwa łaszty wysiewu zboża. W 1609 r. benedyktynki odstąpiły kapitule chełmińskiej obszerny plac nad Drwęcą (począwszy od Strugi Łąki do wsi od drogi publicznej). Kapituła zwoziła tu drzewo ze swoich dóbr, a najwięcej z kurzętnickich i spuszczała je dalej Drwęcą do Wisły.
W 1855 roku wieś znalazła się w powiecie toruńskim, parafii katolickiej - Gronowo, parafii ewangelickiej - Grębocin. Miała 1809 mórg obszaru, 79 budynków, 47 domów mieszkalnych, 501 mieszkańców (386 katolików, 110 ewangelików). Odbywały się tu dwa jarmarki.


Młyn Pachura
(1410 Leynaw, Leyne, Lynaw, Leynen, Layne, n. niem. Pachur)
W roku 1321 biskup włocławski Gerward zezwolił sołtysowi z Młyńca na doprowadzenie i spiętrzenie wody z rzeki Lubownyca (Leine) do wybudowanego przezeń młyna o 2 kołach.

Młyn Bierzgieł

(1382 moldes heyligen Gaistis, 1431 Jugherren Mole, 1571 Birsgel alias Junker Muhlen, n. niem. Bierzgel) 

  • W 1382 r. Łukasz Russe, mieszczanin toruński, dziedzic Młyńca nadał młynarzowi Nicze rolę koło młyna, wolną od szarwarku.
  • W 1382 r. właściciel Młyńca nadał Niczemu Molnerowi rolę przy młynie.
  • W latach 1410-1411 młyny były własnością Zakonu (3 koła młyńskie i folusz).
  • W 1474 r. wojewoda chełmiński Gabriel Bażyński oddał młyn młynarzowi Pawłowi dziedzicznie z prawem rybołówstwa na stawie.
  • W 1507 r. młyn został oddany w zastaw rodzinie von Wege z Torunia.
  • W 1520 r. miasto Toruń otrzymało od Zygmunta I młyn wraz z innymi dobrami za odstąpienie zamku w Świeciu.


Obiekty o wartości historyczno-kulturowej:

  • cmentarz ewangelicki( nieczynny) z XIX w. o pow. 0,09 ha.
  • zabudowa mieszkaniowa tj. domy murowane( z ok. 1900 r.) i chaty drewniane kryte strzechą (z ok. poł. XIX w.)

« wstecz